آیا تا به حال بهارزیابی یا تحلیل محتوا در اخبار و رویدادهای حوزه کسب‌و‌کارتان و به معنای دقیق‌تر تحلیل رقابتی پرداخته‌اید؟ تحلیل رقابتی در کسب‌و‌کار به معنای مقایسه مجموعه خودتان با رقبا برای شناسایی بهترین شیوه‌های انجام کار و میزان تصاحب سهم بازار است.
مزایای انجام تحلیل رقابتی
● به دست آوردن ایده‌های جدید برای بهبود فرآیندهای عملیاتی و فروش ● شناسایی فناوری‌های جدید برای کاهش در هزینه‌ها و افزایش رضایت مشتریان ● کسب و یا آگاهی از مزیت رقابتی
تحلیل رقابتی چگونه انجام می‌شود؟
برای این‌کار چندین مرحله وجود دارد که باید آنها را پشت سر بگذارید:
انتخاب معیار مناسب
معیارهای مناسب را انتخاب کنید. یکی از واضح ترین گزینه‌ها شاخص عملکرد فعلی شما است. این شروع خوبی است، چرا که احتمالا آن را برای مدت زمان طولانی زیر نظر داشته‌اید و اطلاعات خوبی در این زمینه دارید.
اما از خودتان بپرسید، دقیقا به دنبال چه هدفی از تحلیل رقابتی هستید؟ اگر هدف خاصی در ذهن داشته باشید، معیارهای مورد نظرتان را پیدا می‌کنید.
انتخاب رقبا
اگر هدفتان از تحلیل رقابتی را مشخص کرده‌اید، باید شرکت‌ها و رقبای خود را شناسایی و تعیین کنید. شما می‌توانید رقبا را به سه گروه تقسیم کنید:
۱- کسب‌و‌کارهای مشابه
شما باید شرکت‌هایی که در حوزه فعالیت‌تان مشغول به کار بوده و از نظر ابعاد مشابه شما هستند را انتخاب کنید. پس از آن می‌توانید محصولات و خدمات را مقایسه کنید و ببینید آیا آنها به دنبال ایده‌های نوین در تولید هستند یا خیر؟!
۲- پیشگامان صنعت
این گروه شامل برجسته‌ترین شرکت‌ها هستند؛ گروهی که احتمالاً آرزو دارید تا در آینده به آن شبیه باشید. پیشگامان صنعت در مسیری که پیموده‌اند، اعمال مختلفی انجام داده و تجربیات متفاوتی کسب کرده‌اند. دانستن اینکه آنها چگونه کار می‌کنند، به شما کمک می‌کند تا یکی از آنها شوید.
۳- شرکت‌های کوچک‌تر
مشکل اغلب شرکت‌های کوچکی که به تازگی شروع به کار کرده‌اند، فقدان منابع سرمایه‌گذاری است. اما در عین حال این موضوع یکی از مزایای قابل توجه برای آنها است چرا که باید خلاق باشند. هک کردن رشد (Growth hacking) استراتژی مهمی در پاسخ به منابع محدود مالی است. آنها باید از دیدگاهی کاملا متفاوت به مسائل نگاه کنند و یک راه‌حل جدید ابداع کنند.
با بررسی نحوه فعالیت و عملیات این گروه نیز می‌توانید در اعمال برخی از تصمیمات استراتژیک‌تان تجدیدنظر کنید.
به دست آوردن اطلاعات موردنیاز
شاید بپرسید چگونه می‌توانید اطلاعات مورد نیاز برای تحلیل رقابتی را به‌دست بیاورید؟ این‌کار دشواربه نظر می‌رسد، چرا که شرکت‌ها اطلاعات موردنیاز شما را در معرض نمایش نمی‌گذارند، اما خوشبختانه ابزارهای زیادی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا اطلاعاتی را که نیاز دارید، به دست آورید:
1- معیارهای SEO
بیایید با معیارهای SEO شروع کنیم. ابزارهایی مانند SEMrush سایت شما و رقبای اصلی‌تان را بررسی و تجزیه و تحلیل کرده و اطلاعات لازم در خصوص تحلیل رقابتی را در یک گزارش خواندنی ارائه می‌دهند. اما خوب تنها مشکل این قبیل سایت‌ها، پولی بودن خدمات آنها است.
2- پایش فضای مجازی
رمز تحلیل رقابتی موفق، تحقیقات مناسب است. اطلاعات زیادی وجود دارد که باید آنها را پیدا کنید. شما می‌توانید از سرویس پایش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی استفاده کنید تا اطلاعات مورد نیازتان را به دست آورید.
3- شرکت‌های حرفه‌ای
راه دیگری که برای به دست آوردن اطلاعات لازم دارید، استخدام حرفه‌ای‌ها است. شرکت هایی نظیر Nielsen یا Ipsos می‌توانند اطلاعات مورد نیاز شما را فراهم کنند.
SMART بسازید و بر نتایج نظارت کنید!
پس از تحلیل رقابتی وقت آن رسیده تا از نتایج به دست آمده بهره‌برداری کنید.
اما قبل از آنکه تصمیمات استراتژیک بگیرید، طرح SMART را تعریف کنید.
SMART مخفف کلمات Specific، Measurable، Attainable، Relevant، Time–Based است.
1- مشخص (Specific): هرچه اهداف‌تان را دقیق‌تر تعریف کنید، دستیابی و تعیین مسیر رسیدن به آنها ساده‌تر خواهد بود.
2- قابل سنجش (Measurable): اگر بتوانید میزان عملکرد و پیشرفت خود را اندازه‌گیری کنید، جایگاه بهتری نسبت به رقبای خود خواهید داشت. شما باید اهداف میان مدت را برای اندازه‌گیری پیشرفت خود تعیین کنید.
3- قابل دستیابی (Attainable): در تعیین اهداف، آرمان‌گرا نباشید. اهداف را با واقع‌گرایی تعیین کنید تا قابل دستیابی باشند.
4- مناسب بودن (Relevant): اهداف باید برای شما و باتوجه به شرایط تعریف شوند، در واقع باید مناسب شما باشند. به فکر برآوردن خواسته‌ها و تمایلات دیگران نباشید!
5- براساس زمان (Time-Based): اگر برای دستیابی به اهداف، زمان مشخصی را تعیین نکنید، تعیین هدف کار بیهوده‌ای است! تعیین زمان دستیابی به اهداف باعث می‌شود که برای رسیدن به آن تلاس بیشتری انجام دهید.
باید بدانید که تحلیل رقابتی، یک فرآیند مستمر و همیشگی است و در علم مدیریت از آن به عنوان یکی از ابزارهای مهم در اتخاذ تصمیمات استراتژیک استفاده می‌شود. پس برای موفقیت در کسب‌و‌کارتان تحلیل رقابتی را فراموش نکنید!
